Main Article Content
Abstract
The concept of mosque management is an important aspect in managing and maintaining the function and role of the mosque as a center of worship and religious activities. This study explores a number of hadiths relevant to mosque management that can be found in various hadith books. This research uses a qualitative approach and applies a thematic method, namely by collecting hadith from various books according to certain themes. In addition, this study aims to provide a more specific explanation of how these hadiths can be applied in the context of mosque management in the modern era. Analysis of these hadiths can help mosque administrators, imams, and Muslim communities in developing more effective strategies to run and manage mosques well. In the results of this study, the author revealed that there are several hadiths that can provide guidance on various aspects, such as mosque financial management, religious program planning, community empowerment, relations with worshippers and can be interpreted in a social, technological context that continues to develop in the modern era. Through this approach, this research seeks to provide deep and contextual insights into mosque management based on hadith teachings, so that mosques can continue to be relevant and effective centers of religious and spiritual activity in meeting the needs of modern Muslim communities.
Keywords
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
References
- Muslim Ibn Al-ḤajjÄj AbÅ« Al-Ḥasan Al-Qusyairiy Al-NaisÄbÅ«ri, Al-Musnad Al-á¹¢aḥīḥ Al-Mukhtaá¹£ar Binaql Al-‘Adl ‘an Al-‘Adl IlÄ RasÅ«lillah á¹¢allÄ AllÄh ‘alaih Wasallam, ed. by Muḥammad Fu’Äd ‘Abd al-BÄqÄ«, pertama (Beirut: DÄr IḥyÄ’ al-TurÄṡ al-‘Arabiy.)
- A. Fauzi, B. Kusuma, ‘Implementasi Teknologi Digital Dalam Penyaluran Zakat Dan Sedekah Di Masjid’, Jurnal Ekonomi Islam, 10.2 (2022)
- AbÅ« ‘AbdillÄh Muḥammad ibn IsmÄ‘īl ibn IbrÄhÄ«m ibn al-MugÄ«rah al-Ju‘fiy al-BukhÄriy, Al-JÄmi‘ Al-Musnad Al-á¹¢aḥīḥ Al-Mukhtaá¹£ar Min UmÅ«r RasÅ«lillah á¹¢allÄ AllÄh ‘alaih Wasallam Wa Sunanih Wa AyyÄmih, ed. by Muḥammad Zuhair ibn NÄá¹£ir al-NÄá¹£ir (Cetakan Pertama, (Beirut: DÄr Ṭauq al-NajÄt, 1422 H.))
- ———, Al-JÄmi‘ Al-Musnad Al-á¹¢aḥīḥ Al-Mukhtaá¹£ar Min UmÅ«r RasÅ«lillah á¹¢allÄ AllÄh ‘alaih Wasallam Wa Sunanih Wa AyyÄmih, ed. by Muḥammad Zuhair ibn NÄá¹£ir Al-NÄá¹£ir (Cetakan Pertama, (Beirut: DÄr Ṭauq al-NajÄt, 1422 H.))
- ———, Al-JÄmi‘ Al-Musnad Al-á¹¢aḥīḥ Al-Mukhtaá¹£ar Min UmÅ«r RasÅ«lillah á¹¢allÄ AllÄh ‘alaih Wasallam Wa Sunanih Wa AyyÄmih, ed. by Muḥammad Zuhair ibn NÄá¹£ir al-NÄá¹£ir, pertama (Beirut: DÄr Ṭauq al-NajÄt, 1422 H)
- AbÅ« ‘ĪsÄ Muḥammad ibn ‘ĪsÄ ibn Saurah ibn MÅ«sÄ al-Ḍaḥḥak al-Tirmiżiy, ‘Al-JÄmi‘ Al-Kabïr Wahuwa Sunan Al-Tirmiżiy’, ed. by 1998) EditorBasysyÄr ‘Awad Ma‘rÅ«f, Cetakan Pertama (Beirut: DÄr al-Garb al-IslÄmiy, p. Jilid 5.p. 226.
- Anita Agustina, ‘Perspektif Hadis Nabi Saw Mengenai Kebersihan Lingkungan’, Jurnal Penelitian Ilmu Ushuluddin, Vol. 1 No., 100
- Ari Saputra dan Bayu Mitra Adhyatma Kusuma, ‘Revitalisasi Umat Dalam Dialektika Pelayanan Rakyat Dan Kawasan Perekonomian’, Jurnal Manajemen Dan Administrasi Islam, 1.1 (2017), 3
- Barit Fatkur Rosadi, ‘Masjid Sebagai Pusat Kebudayaan Islam’, Jurnal An Nûr, VI.1 (2014), 129
- Dea dan Mohammad Alif, ‘Kuriositas Dalam Perspektif Hadis’ (Universitas Islam Negeri Sultan Maulana Hasanuddin Banten, 2023)
- H, Mochamad Rifqi Taufiq, ‘Optimalisasi Fungsi Manajemen Dalam Meningkatkan Peran Dan Fungsi Masjid’, Tadbir Manajemen Dakwah, Vol. 5 No. (2020)
- Harahap, Sofyan Syafri, Pedoman Manajemen Masjid Untuk Meningkatkan Kesejahteraan Ummat (Jakarta: Pustaka Quantum Prima, 2000)
- Hasibuan Malayu, Manajemen Sumber Daya Manusia (Jakarta: Bumi Askara, 2008)
- Husin, Bahruddin, ‘Fungsi Masjid Menurut Al-Qur’an Dan As-Sunnah’, Spektra Jurnal Ilmu-Ilmu Sosial, Vol. II.No. I (2011)
- Ibn MÄjah AbÅ« ‘AbdillÄh Muḥammad ibn Yazïd al-QazwÄ«niy, Sunan Ibn MÄjah, ed. by Syu‘aib al-Arna’ūṠet. al. (Cetakan Pertama (Ḥalab: DÄr al-RisÄlah al-‘Ālamiyyah, 2009))
- ———, Sunan Ibn MÄjah, ed. by Syu‘aib al-Arna’ūá¹, pertama (Ḥalab: DÄr al-RisÄlah al-‘Ālamiyyah, 2009)
- Imam An-Nawawi, Syarah Shahih Muslim (Jakarta: Cetakan Pertama, Jakarta : Pustaka Azzam, 2011)
- Maryono dan Ruspita, Problem Kontemporer Manajemen Masjid:Analisis Dan Opsi Solusi, ed. by Dandung Budi Yuwono Waryono (Yogyakarta: SUKA-Press)
- Maulana Ira, ‘Studi Hadis Tematik’, Al-Bukhari: Jurnal Ilmu Hadis, 1.2 (2018), 200
- Mohammad E. Ayub, Muhsin dan Ramlan, and Mardjoened, Manajemen Masjid Petunjuk Praktis Bagi Pengurus (Jakarta: Gema Insani, 1997)
- Muslim ibn al-ḤajjÄj AbÅ« al-Ḥasan al-Qusyairiy al-NaisÄbÅ«ri, Al-Musnad Al-á¹¢aḥīḥ Al-Mukhtaá¹£ar Binaql Al-‘Adl ‘an Al-‘Adl IlÄ RasÅ«lillah á¹¢allÄ AllÄh ‘alaih Wasallam, ed. by Editor Muḥammad Fu’Äd ‘Abd Al-BÄqÄ« (Cetakan Pertama, (Beirut: DÄr IḥyÄ’ al-TurÄṡ al-‘Arabiy, 1424 H.))
- ———, Al-Musnad Al-á¹¢aḥīḥ Al-Mukhtaá¹£ar Binaql Al-‘Adl ‘an Al-‘Adl IlÄ RasÅ«lillah á¹¢allÄ AllÄh ‘alaih Wasallam, ed. by Muḥammad Fu’Äd ‘Abd al-BÄqÄ« (Cetakan Pertama, (Beirut: DÄr IḥyÄ’ al-TurÄṡ al-‘Arabiy, 1424 H.))
- ———, Al-Musnad Al-á¹¢aḥīḥ Al-Mukhtaá¹£ar Binaql Al-‘Adl ‘an Al-‘Adl IlÄ RasÅ«lillah á¹¢allÄ AllÄh ‘alaih Wasallam, ed. by Editor Muḥammad Fu’Äd ‘Abd Al-BÄqÄ« ((Cetakan Pertama, (Beirut: DÄr IḥyÄ’ al-TurÄṡ al-‘Arabiy, 1424 H.) Jilid 4 p. 196.)
- Noviser, Ofri Mezan, ‘Hadis Larangan Jual Beli Di Masjid (Studi Kritik Dan Pemahaman Hadis)’ (Institut Agama Islam Negeri Bengkulu, 2022)
- R. Wibowo, D. Rahardjo, ‘Pengelolaan Program Pengajian Dan Kegiatan Pendidikan Islam Di Masjid Sebagai Upaya Penyebaran Ilmu’, Jurnal Pendidikan Islam, 9.1 (2022)
- Sa’adah, Azka Lailatu, ‘Studi Kritik Hadis Tentang Larangan Menghias Masjid’ (UNIVERSITAS ISLAM NEGERI WALISONGO SEMARANG, 2019)
- Syafe’I Makhmud, ‘Masjid Dalam Prespektif Sejarah Dan Hukum Islam’
- Usman, Iskandar, ‘Revitalizing the Role and Function of the Mosque as a Center for Da’wah Activities and Community Development’, Hukum Keluarga Dan Hukum Islam, Vol. 4 No. (2020), 19